بیوگرافی محمد طهرانچی | ویدئو + عکس

دکتر محمدمهدی طهرانچی، فیزیک‌دان برجسته و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، یکی از چهره‌های تأثیرگذار در علم و آموزش عالی ایران بود. او با تعهد به پیشرفت علمی و فرهنگی کشور، از کلاس درس تا مدیریت کلان دانشگاهی، نقش‌آفرینی کرد. فعالیت‌هایش در فیزیک نظری و فناوری هسته‌ای، او را به هدفی برای دشمنان ایران تبدیل کرد. شهادتش در حمله رژیم صهیونیستی، گواهی بر عزم او در مسیر استقلال علمی بود. این مقاله به بررسی زندگی، دستاوردها و میراث این دانشمند شهید می‌پردازد.

کودکی و اوایل زندگی

محمدمهدی طهرانچی در ۱ فروردین ۱۳۴۴ در تهران، در خانواده‌ای مذهبی و فرهنگ‌دوست متولد شد. از کودکی، هوش سرشار و علاقه به علم در او نمایان بود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران با موفقیت گذراند و روحیه کنجکاوی‌اش او را به سوی علوم پایه، به‌ویژه فیزیک، هدایت کرد. محیط خانواده و ارزش‌های انقلابی، شخصیت او را به سوی خدمت به میهن شکل داد.

سوابق تحصیلی

طهرانچی تحصیلات خود را با تمرکز بر فیزیک نظری و حالت جامد دنبال کرد:

• کارشناسی فیزیک از دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۶۸)
• کارشناسی ارشد فیزیک حالت جامد از دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۷۱)
• دکتری فیزیک از موسسه فیزیک و فناوری مسکو، روسیه او با کسب دانش عمیق در فیزیک لیزر، فوتونیک و محاسبات کوانتومی، به یکی از متخصصان برجسته ایران تبدیل شد.

فعالیت‌های دانشگاهی

دکتر طهرانچی بیش از سه دهه در آموزش عالی ایران فعالیت داشت:

• عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک و پژوهشکده لیزر و پلاسما دانشگاه شهید بهشتی
• معاون اجرایی و برنامه‌ریزی دانشکده علوم دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۷۷-۱۳۷۸)
• معاون تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم (۱۳۷۸-۱۳۸۲)
• معاون پژوهشی پژوهشکده لیزر (۱۳۸۲-۱۳۸۴) و دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۸۴-۱۳۸۶)
• رئیس مرکز نشر دانشگاهی (۱۳۸۷-۱۳۹۱)
• رئیس دانشگاه شهید بهشتی (۱۳۹۱-۱۳۹۵)
• رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران و تهران مرکزی (۱۳۹۶-۱۳۹۷)
• رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با حکم رهبر انقلاب (۱۳۹۷ تا ۱۴۰۴) او از مؤسسان پژوهشکده لیزر و دانشکده فناوری‌های نوین دانشگاه شهید بهشتی بود و نقش کلیدی در تأسیس قطب علمی فوتونیک داشت. همچنین در انجمن اپتیک و فوتونیک ایران و کمیته‌های علمی کشور فعال بود.

دستاوردها

طهرانچی در علم و مدیریت علمی دستاوردهای بزرگی داشت:

• انتشار بیش از ۱۵۰ مقاله در مجلات معتبر بین‌المللی با بیش از ۳۰۰۰ استناد و شاخص h-index ۲۹
• تألیف و ترجمه ۱۲ کتاب، از جمله «مقدمه‌ای بر نانوفیزیک» (۱۳۸۸) و «فیزیک محاسباتی» (۱۳۹۰)
• ثبت ۸ اختراع در حوزه فناوری‌های نوین
• توسعه زیرساخت‌های آزمایشگاهی و پژوهشکده لیزر و پلاسما در دانشگاه شهید بهشتی
• اجرای طرح «پایش» در دانشگاه آزاد برای هماهنگی پژوهش‌ها با نیازهای کشور
• راه‌اندازی زیست‌بوم نوآوری و جذب ۳۲ هزار دانشجوی خارجی در دانشگاه آزاد
• مدیریت پروژه‌های فوتونیک در صنایع دفاعی و تدوین سیاست‌های کلان علمی او همچنین در «طرح هسته‌ای آماد» نقش داشت که منجر به تحریمش توسط آمریکا در ۲۰۲۰ شد.

افتخارات علمی

• استاد نمونه کشوری در سال ۱۳۹۱
• استاد تمام پایه ۴۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی، بالاترین مرتبه استادی در ایران
• استاد ممتاز دانشکده فیزیک دانشگاه شهید بهشتی
• دریافت نشان درجه یک علمی به دلیل خدمات برجسته
• عضویت در هیئت امنای دانشگاه آزاد (۱۳۹۶) و شورای عالی انقلاب فرهنگی

جزئیات شهادت دکتر محمدمهدی طهرانچی

دکتر محمدمهدی طهرانچی در سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ (۱۳ ژوئن ۲۰۵) طی حمله موشکی رژیم صهیونیستی به مجتمع اساتید سرو در سعادت‌آباد تهران، در منزل مسکونی خود به شهادت رسید. این حمله، که بخشی از عملیات گسترده اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای و چهره‌های علمی ایران بود، به تخریب واحد مسکونی او در منطقه میدان کتاب (فرحزادی) منجر شد. گزارش‌ها حاکی از شدت انفجار است، به‌طوری‌که برخی منابع، از جمله صداوسیما، اعلام کردند «حتی ذره‌ای از پیکر او باقی نماند و تنها تکه‌هایی از گوشت یافت شد.» همچنین گفته میشود در این حمله رژیم صهیونیستی همسر ایشان و چهار نفر از تیم محافظت ایشان به شهادت رسیدند.

واکنش‌ها به شهادت دکتر طهرانچی

شهادت دکتر طهرانچی موجی از اندوه و خشم در ایران ایجاد کرد:

• رهبر انقلاب: در پیامی، او را «دانشمند فرزانه و مجاهد» خواندند و خواستار ادامه راه او در جهاد علمی شدند.
• رئیس‌جمهور: شهادت طهرانچی را «جنایتی علیه علم» دانست و وعده پیگیری حقوقی داد.
• دانشگاه آزاد اسلامی: بیانیه‌ای با آیه «مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا…» منتشر کرد و او را «پارسای مجاهد» نامید.
• سپاه پاسداران: حمله را «اقدامی بزدلانه» خواند و وعده «پاسخ قاطع» داد.
• رسانه‌ها: صداوسیما مستندهایی پخش کرد و او را «سردار میدان علم» نامید. روزنامه‌های شرق، کیهان و فرهیختگان او را «شهید راه حقیقت» توصیف کردند.
• دانشگاهیان: مراسم بزرگداشت در دانشگاه‌های آزاد، شهید بهشتی و علوم و تحقیقات برگزار شد. اساتید خواستار نام‌گذاری پژوهشکده لیزر به نام او شدند.
• مردم: تشییع باشکوه در تهران و هشتگ‌های #شهید_طهرانچی و #جهاد_علمی در شبکه‌های اجتماعی ترند شد. کاربران او را نماد خودباوری علمی دانستند.

نتیجه‌گیری

دکتر محمدمهدی طهرانچی، با زندگی پربار علمی و مدیریتی، الگویی از تعهد به علم و میهن بود. از تأسیس پژوهشکده‌های پیشرفته تا هدایت دانشگاه آزاد، او نقشی بی‌بدیل در اقتدار علمی ایران داشت. شهادتش در حمله رژیم صهیونیستی، نه‌تنها پایان راه او نبود، بلکه مشعلی برای نسل‌های آینده روشن کرد. نام او به‌عنوان دانشمند مجاهد و شهیدی در راه علم، در تاریخ ایران جاودانه خواهد ماند.

سوالات متداول

1. دکتر محمدمهدی طهرانچی کی بود؟
   فیزیکدان، استاد دانشگاه و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با سابقه‌ای درخشان در حوزه علم و آموزش.
2. طهرانچی در چه رشته‌ای تخصص داشت؟
   در فیزیک نظری، به‌ویژه فیزیک لیزر، فوتونیک و محاسبات کوانتومی.
3. در کجا و چگونه به شهادت رسید؟
   در حمله موشکی رژیم صهیونیستی به منزلش در سعادت‌آباد تهران در سال ۱۴۰۴.
4. چه دستاوردهای علمی مهمی داشت؟
   انتشار بیش از ۱۵۰ مقاله، ۸ اختراع، تألیف ۱۲ کتاب، و تأسیس قطب علمی فوتونیک.
5. نقش او در دانشگاه آزاد اسلامی چه بود؟
   رئیس کل دانشگاه آزاد و طراح طرح «پایش» برای هم‌راستایی پژوهش با نیازهای کشور.
6. آیا در حوزه هسته‌ای هم فعالیت داشت؟
   بله، او از اعضای کلیدی طرح هسته‌ای آماد بود و در پروژه‌های علمی حساس نقش داشت.
7. واکنش مسئولان کشور به شهادت او چه بود؟
   رهبر انقلاب و مسئولان علمی و امنیتی کشور شهادت او را محکوم کرده و وعده ادامه راهش را دادند.
8. چه افتخاراتی کسب کرده بود؟
   استاد نمونه کشور، استاد ممتاز دانشگاه، و دریافت نشان درجه یک علمی.
9. میراث علمی دکتر طهرانچی چیست؟
   ترویج علم، ساختاردهی دانشگاه‌ها، و الگوسازی برای نسل آینده دانشمندان ایران.