ایران همیشه مهد استعدادهای برجسته در حوزه‌های علمی، فرهنگی و اقتصادی بوده است. اما برخی از ایرانیان نه تنها در داخل کشور، بلکه در سطح جهان با دستاوردهای خود تحسین همگان را برانگیخته‌اند. از ریاضیدانان و دانشمندان فضایی گرفته تا کارآفرینان و فعالان فرهنگی، این افراد نشان داده‌اند که با تلاش، نوآوری و پشتکار می‌توان مرزها را شکست و تاثیر جهانی داشت. در این مقاله با ۱۰ ایرانی که نقش قابل توجهی در عرصه‌های بین‌المللی داشته‌اند آشنا می‌شویم و داستان موفقیت و اثرگذاری آن‌ها را مرور می‌کنیم.
| نام | سال تولد | حوزه فعالیت | دستاورد مهم | ویژگی متمایز | تأثیر جهانی |
|---|---|---|---|---|---|
| مریم میرزاخانی | ۱۹۷۷–۲۰۱۷ | ریاضیات، هندسه، نظریه دینامیک | نخستین زن و نخستین ایرانی دریافت‌کننده مدال فیلدز | الگویی الهام‌بخش برای زنان و دانشمندان جوان | تحقیقات علمی با تأثیر بین‌المللی |
| فیروز نادری | ۱۹۴۶ | مهندسی فضایی، علوم فضایی | مشارکت در پروژه‌های مریخ‌نورد و ماهواره‌ها | نماد تلاش و نوآوری ایرانیان | توسعه فناوری‌های فضایی و ترویج STEM |
| دارا خسروشاهی | ۱۹۶۹ | مدیریت کسب‌وکار، تکنولوژی | هدایت و رشد جهانی Uber | الگویی برای کارآفرینان جوان | تحول دیجیتال و فرصت‌های اقتصادی جهانی |
| پریسا تبریز | ۱۹۸۳ | امنیت سایبری، مهندسی نرم‌افزار | محافظت از سیستم‌های گوگل | «سپر امنیت گوگل» و الگویی برای نوآوری دیجیتال | الهام‌بخش مهندسان و زنان علاقه‌مند به STEM |
| علی اکبر سمیعی | ۱۹۴۲ | جراحی مغز و اعصاب | بیش از ۷۰ هزار عمل جراحی موفق | ترکیب تخصص، اخلاق حرفه‌ای و انسان‌دوستی | آموزش نسل‌های جدید پزشکان و ارتقای دانش پزشکی |
| سحر هاشمی | ۱۹۶۷ | کارآفرینی، مدیریت کسب‌وکار | مؤسس کافی‌شاپ‌های زنجیره‌ای ریپابلیک | ترکیب موفقیت اقتصادی و مسئولیت اجتماعی | ارتقای کیفیت قهوه در بریتانیا و الهام‌بخشی اجتماعی |
| انوشه انصاری | ۱۹۶۶ | مهندسی، کارآفرینی، فضانوردی | نخستین زن فضانورد ایرانی | ترکیب تخصص مهندسی و کارآفرینی | ترویج علم و فناوری و الهام‌بخش نسل جوان |
| پردیس ثابتی | ۱۹۷۵ | زیست‌شناسی محاسباتی، ژنتیک، اپیدمیولوژی | توسعه الگوریتم‌های آماری برای تحلیل ژنوم | ترکیب علم و هنر | کمک به مهار ویروس‌ها و تحلیل پیشرفت ژنتیکی بیماری‌ها |
| امید کردستانی | ۱۹۶۹ | مدیریت فناوری، کسب‌وکار دیجیتال | هدایت پروژه‌های نوآورانه در گوگل | ترکیب مدیریت حرفه‌ای و تخصص فنی | توسعه دیجیتال و فرهنگ نوآوری جهانی |
| بیتا دریاباری | – | تجارت و کارآفرینی | هدایت پروژه‌های بین‌المللی و کسب‌وکار نوآورانه | ترکیب دانش اقتصادی و رهبری استراتژیک | ایجاد شبکه‌های اقتصادی قدرتمند و فرصت‌های شغلی |
مریم میرزاخانی – ریاضیدان برجسته ایرانی
- تاریخ تولد و وفات: متولد ۱۲ مه ۱۹۷۷ – درگذشت ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۷ (۴۰ ساله)
- دستاورد مهم: نخستین زن و نخستین ایرانی دریافت‌کننده مدال فیلدز
- حوزه فعالیت: ریاضیات، هندسه و نظریه دینامیک سطوح پیچیده
- تحصیلات: دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه هاروارد، دانشگاه استنفورد
- ویژگی متمایز: الگویی الهام‌بخش برای زنان و دانشمندان جوان در سطح جهانی
مریم میرزاخانی، ریاضیدان برجسته ایرانی، نه تنها در ایران بلکه در جهان به عنوان نمادی از استعداد، پشتکار و خلاقیت علمی شناخته می‌شود. او نخستین زن و نخستین ایرانی بود که موفق به دریافت مدال فیلدز، معتبرترین جایزه ریاضیات جهان، شد. مسیر علمی او از دانشگاه شریف آغاز شد و با ادامه تحصیل در دانشگاه هاروارد و سپس تدریس و تحقیق در دانشگاه استنفورد، به اوج رسید. مریم میرزاخانی در حوزه هندسه و نظریه دینامیک سطوح پیچیده فعالیت داشت و توانست مسائل چالش‌برانگیزی را در ریاضیات حل کند که تأثیر آن‌ها در سطح بین‌المللی محسوس بود. تحقیقات او علاوه بر جنبه علمی، الهام‌بخش هزاران دانشمند و دانشجوی جوان، به ویژه زنان علاقه‌مند به علوم و ریاضیات، شد. شخصیت متواضع و اخلاق حرفه‌ای او، همراه با ذهن خلاق و توانایی حل مسائل پیچیده، باعث شد که مریم میرزاخانی الگویی انسانی و علمی برای جهان باشد. دریافت مدال فیلدز توسط او نه تنها افتخاری برای ایران بود، بلکه اثبات کرد که مرزهای جنسیت و ملیت نمی‌توانند مانع شکوفایی استعدادهای ناب علمی شوند. آثار و مقالات او همچنان در مجلات علمی معتبر منتشر می‌شوند و تحقیقات جدید بسیاری از آن‌ها الهام گرفته‌اند. مریم میرزاخانی با زندگی و دستاوردهای خود نشان داد که ترکیب استعداد، تلاش و پشتکار می‌تواند به موفقیت‌های جهانی منجر شود و الهام‌بخش نسل‌های آینده باشد.
فیروز نادری – دانشمند ناسا
- سال تولد و وفات: ۱۱ فوریه ۱۹۴۶ – ۱۹ ژوئن ۲۰۲۳ (۷۷ ساله)
- حوزه فعالیت: مهندسی فضایی و علوم فضایی
- دستاورد مهم: مشارکت کلیدی در پروژه‌های مریخ‌نوردها و ماهواره‌های ناسا
- تأثیر جهانی: توسعه فناوری‌های فضایی و ترویج STEM
- ویژگی متمایز: نماد تلاش و نوآوری ایرانیان در سطح جهانی
فیروز مایکل نادری، مهندس و دانشمند ایرانی-آمریکایی، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های فضایی جهان است. او بیش از سه دهه در ناسا فعالیت کرده و نقش کلیدی در ماموریت‌های مهمی مانند مریخ‌نوردها، ماهواره‌ها و کاوش سیارات داشته است. تخصص فنی بالا، رهبری علمی و توانایی مدیریت پروژه‌های پیچیده باعث شد نادری بتواند پروژه‌هایی با پیچیدگی فنی بسیار را با موفقیت اجرا کند. او همچنین نقش مهمی در توسعه فناوری‌های نوین هدایت و کنترل فضایی داشته است که تاثیر آن در تحقیقات علمی جهانی کاملاً محسوس است. فیروز نادری همواره به ترویج آموزش STEM علاقه‌مند بوده و با سخنرانی‌ها و پروژه‌های آموزشی، هزاران دانشجو و محقق جوان را به فعالیت در علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات تشویق کرده است. او نمادی از نوآوری، پشتکار و توانایی ایرانیان در عرصه جهانی است و نشان داده که با ترکیب تخصص و خلاقیت می‌توان مرزهای علم را جابه‌جا کرد. حضور نادری در مجامع بین‌المللی و پروژه‌های فضایی، جایگاه ویژه‌ای برای او در تاریخ علم و فناوری ایجاد کرده است و او همچنان الهام‌بخش نسل‌های آینده است.
دارا خسروشاهی – مدیرعامل Uber
- تاریخ تولد: ۱۱ جولای ۱۹۶۹
- حوزه فعالیت: مدیریت کسب‌وکار، کارآفرینی و تکنولوژی
- دستاورد مهم: هدایت و رشد جهانی شرکت Uber
- تجربه حرفه‌ای: مدیریت شرکت‌های بزرگ فناوری و سرمایه‌گذاری بین‌المللی
- ویژگی متمایز: الگویی برای کارآفرینان و مدیران جوان در سطح جهانی
دارا خسروشاهی، مدیرعامل ایرانی-آمریکایی، با رهبری خود در شرکت Uber به یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های تکنولوژی تبدیل شد. او پیش از Uber در شرکت‌های بزرگ فناوری و سرمایه‌گذاری فعالیت داشته و تجربه ارزشمندی در توسعه کسب‌وکارهای نوآورانه کسب کرده بود. دارا با دیدگاه استراتژیک و توانایی مدیریت بحران، Uber را در مسیر رشد جهانی هدایت کرد و به الگویی برای کارآفرینان و مدیران جوان تبدیل شد. او همچنین در توسعه استراتژی‌های نوین تجاری و دیجیتال، نقش موثری ایفا کرده و تأثیر قابل توجهی در تحول دیجیتال و فرصت‌های اقتصادی جهانی داشته است. دارا خسروشاهی نمونه‌ای از موفقیت ایرانیان در عرصه کسب‌وکارهای بین‌المللی و مدیرانی است که توانستهاند با ترکیب تخصص فنی و مدیریتی مرزهای جهانی را فتح کنند.
پریسا تبریز – مهندس امنیت گوگل
- تاریخ تولد: ۱۹۸۳
- حوزه فعالیت: امنیت سایبری و مهندسی نرم‌افزار
- دستاورد مهم: محافظت از سیستم‌های گوگل و توسعه راهکارهای امنیتی
- تأثیر جهانی: الهام‌بخش مهندسان و زنان علاقه‌مند به STEM
- ویژگی متمایز: «سپر امنیت گوگل» و الگویی برای نوآوری دیجیتال
پریسا تبریز، مهندس ایرانی-آمریکایی که به «سپر امنیت گوگل» مشهور است، یکی از برجسته‌ترین متخصصان امنیت سایبری جهان محسوب می‌شود. او نقش کلیدی در حفاظت از سیستم‌های گوگل و توسعه راهکارهای پیشرفته امنیت دیجیتال داشته است. تبریز با خلاقیت و دانش فنی خود، پروژه‌های نوآورانه‌ای را در حوزه امنیت سایبری اجرا کرده و تیم‌های متعددی را برای مقابله با تهدیدات پیچیده هدایت کرده است. حضور او به عنوان یک زن ایرانی در موقعیت‌های کلیدی تکنولوژی، نشان‌دهنده توانمندی زنان در حوزه STEM است و الگویی برای علاقه‌مندان به فناوری و امنیت دیجیتال محسوب می‌شود. او با ترویج آموزش، سخنرانی‌ها و برنامه‌های مربی‌گری، نسل‌های جوان را به فعالیت در امنیت سایبری تشویق کرده و توانسته است تأثیر قابل توجهی در حفظ امنیت دیجیتال جهانی داشته باشد.
پروفسور علی اکبر سمیعی – جراح مغز و اعصاب
- تاریخ تولد: ۱۳ شهریور ۱۳۲۱
- حوزه فعالیت: جراحی مغز و اعصاب
- دستاورد مهم: بیش از ۷۰ هزار عمل جراحی موفق و توسعه روش‌های نوین
- تأثیر جهانی: آموزش نسل‌های جدید پزشکان و ترویج جراحی پیشرفته
- ویژگی متمایز: ترکیب تخصص، اخلاق حرفه‌ای و انسان‌دوستی
پروفسور علی اکبر سمیعی، جراح مغز و اعصاب ایرانی-آلمانی، یکی از برجسته‌ترین جراحان جهان است. او بیش از ۷۰ هزار عمل جراحی موفق انجام داده و با توسعه روش‌های نوین جراحی، سطح استانداردهای پزشکی و آموزش جراحی را ارتقا داده است. سمیعی موسسه بین‌المللی جراحی مغز و اعصاب را تأسیس کرده و نسل‌های جدیدی از پزشکان را آموزش داده است. فعالیت‌های علمی و عملی او در مجامع بین‌المللی، باعث شده تا نام او نه تنها در ایران، بلکه در جهان با احترام یاد شود. ترکیب تخصص، اخلاق حرفه‌ای و انسان‌دوستی، پروفسور سمیعی را به الگویی جهانی تبدیل کرده است و تأثیر او در بهبود سلامت بیماران و ارتقای دانش پزشکی پایدار باقی مانده است.
سحر هاشمی – کارآفرین و نویسنده ایرانی-بریتانیایی
- سال تولد: ۱۹۶۷
- حوزه فعالیت: کارآفرینی، مدیریت کسب‌وکار، فعالیت اجتماعی
- دستاورد مهم: مؤسس کافی‌شاپ‌های زنجیره‌ای ریپابلیک
- تأثیر جهانی: ارتقای کیفیت قهوه در بریتانیا و فعالیت‌های اجتماعی الهام‌بخش
- ویژگی متمایز: ترکیب موفقیت اقتصادی و مسئولیت اجتماعی
سحر هاشمی، کارآفرین، نویسنده و سخنران ایرانی-بریتانیایی، مؤسس کافی‌شاپ‌های زنجیره‌ای ریپابلیک است و به عنوان یکی از زنان موفق و تأثیرگذار ایرانی در عرصه جهانی شناخته می‌شود. او دوران مدرسه را در لندن گذراند و سپس در رشته حقوق دانشگاه بریستول تحصیل کرد. پس از مدتی فعالیت در وکالت، سحر هاشمی تصمیم گرفت مسیر کارآفرینی را دنبال کند و با تجربه سفر به نیویورک و مشاهده کیفیت قهوه، ریپابلیک را تأسیس کرد. این برند توانست کیفیت قهوه را در بریتانیا ارتقا دهد و تجربه نوآورانه‌ای برای مشتریان ایجاد کند.
علاوه بر کارآفرینی، هاشمی به فعالیت‌های اجتماعی نیز اهمیت می‌دهد. او عضو هیئت مدیره مؤسسه Scale Up است و در پروژه‌های اجتماعی مانند Change Please Coffee شرکت می‌کند که افراد بی‌خانمان را آموزش داده و در اداره کافه‌ها استخدام می‌کند. او همچنین نویسنده کتاب‌هایی در حوزه کارآفرینی است و سخنرانی‌هایش الهام‌بخش زنان و جوانان برای دنبال کردن مسیر کارآفرینی و توسعه کسب‌وکار بوده است. سحر هاشمی نمونه‌ای از ترکیب موفقیت اقتصادی، مسئولیت اجتماعی و الهام‌بخشی برای نسل‌های آینده است و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ کارآفرینی زنان ایرانی-بریتانیایی دارد.
انوشه انصاری – نخستین زن فضانورد ایرانی
- تاریخ تولد: ۲۱ سپتامبر ۱۹۶۶
- حوزه فعالیت: مهندسی، کارآفرینی و فضانوردی
- دستاورد مهم: نخستین زن فضانورد ایرانی
- تأثیر جهانی: ترویج علم و فناوری و الهام‌بخش نسل جوان
- ویژگی متمایز: ترکیب تخصص مهندسی و کارآفرینی
انوشه انصاری، مهندس و کارآفرین ایرانی-آمریکایی، نخستین زن فضانورد ایرانی بود که در سال ۲۰۰۶ به فضا سفر کرد و نام خود را در تاریخ ثبت کرد. او با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های فناوری و حمایت از ابتکارات علمی، تأثیر قابل توجهی در ترویج علم و فناوری در سطح جهانی داشته است. انوشه با ترکیب تخصص مهندسی، کارآفرینی و فعالیت‌های آموزشی، نسل‌های جدید را به کشف، یادگیری و پیشرفت در علوم تشویق کرده است. سفر او به فضا، نمادی از توانایی‌های ایرانیان و زنان در رسیدن به اهداف بلندپروازانه جهانی شد و الهام‌بخش بسیاری از علاقه‌مندان به علوم فضایی و کارآفرینی شد. فعالیت‌های خیریه، آموزشی و علمی او باعث شده تا تأثیر او فراتر از سفر به فضا باشد و به الگویی جهانی تبدیل شود.
پردیس ثابتی – زیست‌شناس محاسباتی و پژوهشگر ویروس‌ها
- سال تولد: ۱۳۵۴ شمسی (حدود ۱۹۷۵ میلادی)
- حوزه فعالیت: زیست‌شناسی محاسباتی، ژنتیک، اپیدمیولوژی
- دستاورد مهم: توسعه الگوریتم‌های آماری برای تحلیل ژنوم و تحقیقات ویروسی مهم (ابولا، کرونا)
- تأثیر جهانی: کمک به درک و مهار ویروس‌های خطرناک و تحلیل پیشرفت ژنتیکی بیماری‌ها
- ویژگی متمایز: ترکیب علم و هنر — فعالیت در گروه موسیقی راک و نوشتن ترانه مرتبط با پژوهش‌های علمی‌اش
پردیس ثابتی (Pardis Sabeti) زیست‌شناس محاسباتی ایرانی-آمریکایی است که به خاطر تحقیقاتش در ژنتیک، زیست‌شناسی محاسباتی و اپیدمیولوژی جهانی شناخته شده است. او استاد دانشگاه هاروارد در بخش زیست‌شناسی سیستم‌ها و ایمنی‌شناسی است و عضو موسسه پزشکی هاوارد هیوز می‌باشد. ثابتی با استفاده از روش‌های آماری و الگوریتم‌های بیوانفورماتیکی، بخش‌هایی از ژنوم را که تحت انتخاب طبیعی قرار دارند شناسایی می‌کند و اثرات ژنتیکی را بر فرگشت بیماری‌ها تحلیل می‌کند. در دوران شیوع ابولا، تیم او با توالی‌یابی ویروس و تحلیل ژنومی، درک عمیق‌تری از نحوه انتقال ویروس و شیوه‌های مهار آن را فراهم آوردند. همچنین در تحقیقات کرونا، ثابتی و همکارانش نقش پررنگی در ردیابی تحول ویروس داشتند. او نه تنها به عنوان یک پژوهشگر برجسته علمی شناخته می‌شود، بلکه با موسیقی هم در ارتباط است: ثابتی در یک گروه راک آلتِرناتیو به خوانندگی و نوازندگی پرداخت و ترانه‌هایی ساخت که الهام‌گرفته از تجربیات علمی و انسانی‌اش هستند. یکی از آهنگ‌های او «One Truth» (یک حقیقت) نام دارد که پس از از دست دادن همکاران در تحقیقات اپیدمی نوشته شد. ثابتی جوایز متعدد علمی را کسب کرده است؛ از جمله جایزه «نبوغ آمریکا» در علوم طبیعی (۲۰۱۲) و حضور در فهرست «۱۰۰ فرد تأثیرگذار» مجله تایم در سال ۲۰۱۴.
امید کردستانی – مدیر ارشد فناوری
- اریخ تولد: ۱۹۶۹
- حوزه فعالیت: مدیریت فناوری و کسب‌وکارهای دیجیتال
- دستاورد مهم: هدایت پروژه‌های نوآورانه در گوگل
- تأثیر جهانی: ترویج فرهنگ نوآوری و توسعه مهارت‌های تکنولوژی
- ویژگی متمایز: ترکیب مدیریت حرفه‌ای و تخصص فنی
امید کردستانی، مدیر ارشد ایرانی-آمریکایی، با فعالیت‌هایش در گوگل و دیگر شرکت‌های فناوری، توانسته نقش مهمی در توسعه کسب‌وکارهای دیجیتال و مدیریت جهانی فناوری ایفا کند. او با تجربه مدیریتی گسترده، پروژه‌های نوآورانه‌ای را هدایت کرده و فرهنگ کار تیمی و نوآوری را در سازمان‌های بزرگ ترویج داده است. کردستانی با حمایت از توسعه مهارت‌های تکنولوژی و ایجاد فرصت‌های شغلی برای متخصصان جوان، به الگویی موفق برای ایرانیان و جوانان جهانی تبدیل شده است. تخصص او در ترکیب فناوری و مدیریت باعث شده تا تأثیر او فراتر از مرزهای کشور باشد و نقش مهمی در توسعه دیجیتال و تحول کسب‌وکارهای جهانی ایفا کند.
بیتا دریاباری – کارآفرین و فعال اقتصادی
- حوزه فعالیت: تجارت و کارآفرینی
- دستاورد مهم: هدایت پروژه‌های بین‌المللی و توسعه کسب‌وکارهای نوآورانه
- تأثیر جهانی: ایجاد شبکه‌های اقتصادی قدرتمند و فرصت‌های شغلی
- ویژگی متمایز: ترکیب دانش اقتصادی و رهبری استراتژیک
- تمرکز حرفه‌ای: توسعه بازارهای بین‌المللی و ایجاد ارتباطات پایدار
بیتا دریاباری، کارآفرین و فعال اقتصادی ایرانی، با سرمایه‌گذاری و هدایت پروژه‌های بین‌المللی، جایگاه برجسته‌ای در عرصه تجارت و کارآفرینی جهانی پیدا کرده است. او با تمرکز بر توسعه کسب‌وکارهای نوآورانه و ترویج کارآفرینی، توانسته شبکه‌های اقتصادی قدرتمندی ایجاد کند و فرصت‌های شغلی متعددی در سطح جهانی فراهم آورد. دریاباری با ترکیب دانش اقتصادی و رهبری استراتژیک، تأثیر قابل توجهی در توسعه بازارهای بین‌المللی و ایجاد ارتباطات تجاری پایدار داشته است. فعالیت‌های او در حوزه‌های تجاری و اجتماعی، الهام‌بخش نسل‌های جدید کارآفرینان ایرانی و جهانی است و او را به یکی از نمادهای موفقیت اقتصادی ایرانیان در جهان تبدیل کرده است.
نتیجه‌گیری
این ۱۰ ایرانی برجسته نشان می‌دهند که با تلاش، خلاقیت و پشتکار می‌توان در سطح جهانی تأثیرگذار بود. از مریم میرزاخانی در ریاضیات گرفته تا فیروز نادری در علوم فضایی و پردیس ثابتی در زیست‌شناسی محاسباتی، هر یک در حوزه خود الگویی از نوآوری و موفقیت هستند. علاوه بر دستاوردهای علمی و اقتصادی، فعالیت‌های اجتماعی و آموزشی این افراد الهام‌بخش نسل‌های جدید است و نشان می‌دهد که مرزهای ملیت و جنسیت مانع رشد استعدادهای ناب جهانی نمی‌شوند. این داستان‌ها، نمونه‌های برجسته‌ای از قدرت اراده، خلاقیت و تلاش ایرانیان برای تحقق اهداف بلندپروازانه در جهان هستند.
