در تاریخ معاصر ایران، نام برخی از دانشمندان به دلیل خدمات علمی و فداکاری‌هایشان در راه پیشرفت کشور، جاودانه شده است. یکی از این چهره‌های برجسته، دکتر سید محمدرضا صدیقی صابر، دانشمند هستهای ایرانی است که زندگی‌اش ترکیبی از تلاش علمی بی‌وقفه و ایثار در مسیر آرمان‌های ملی بود. او با تخصص در حوزه فناوری‌های هستهای و مهندسی مواد منفجره، نقشی کلیدی در پیشرفت برنامههای علمی و دفاعی ایران ایفا کرد. با این حال، زندگی پربار او در سایه تهدیدات خارجی قرار داشت و در نهایت، در حمله‌ای هدفمند به همراه خانواده‌اش به شهادت رسید. این مقاله تلاش دارد تا با نگاهی جامع، زندگی، دستاوردها، و شهادت این دانشمند والامقام را به تصویر بکشد و یاد و خاطره او را گرامی بدارد.
مشخصات فردی سید محمدرضا صدیقی صابر
- نام کامل: سید محمدرضا صدیقی صابر
- تاریخ تولد: ۲ شهریور ۱۳۵۳
- محل تولد: آستانه اشرفیه، استان گیلان، ایران
- تحصیلات: دکتری مهندسی هستهای
- تخصص: انفجارهای سمپاتیک، مهندسی مواد منفجره
- وضعیت تأهل: متأهل، همسر زهرا صابر
- فرزندان: حمیدرضا (۱۷ ساله)، سیده فاطمه (دانشجوی پزشکی)، فرزند ۷ ساله
- تاریخ شهادت: ۳ تیر ۱۴۰۴
- محل شهادت: آستانه اشرفیه، در حمله هوایی رژیم صهیونیستی
زندگی شخصی و خانوادگی
سید محمدرضا صدیقی صابر در تاریخ ۲ شهریور ۱۳۵۳ در شهر آستانه اشرفیه، واقع در استان گیلان، دیده به جهان گشود. او در خانواده‌ای اصیل و مذهبی پرورش یافت که ارزش‌های دینی و ملی در آن ریشه‌ای عمیق داشت. صدیقی صابر از همان کودکی به دلیل هوش سرشار و علاقه به علوم، مورد توجه معلمان و اطرافیان خود قرار گرفت. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش با موفقیت پشت سر گذاشت و سپس برای ادامه تحصیل به تهران مهاجرت کرد.
صدیقی صابر با زهرا صابر ازدواج کرد و این زوج صاحب چندین فرزند شدند، از جمله حمیدرضا (۱۷ ساله)، سیده فاطمه (دانشجوی پزشکی)، و فرزندی ۷ ساله که همگی در حملات تروریستی به شهادت رسیدند. خانواده صدیقی صابر نمونه‌ای از یک خانواده منسجم و متدین بود که در کنار فعالیت‌های علمی، به ارزش‌های خانوادگی و معنوی پایبند بودند. آنها در تهران و گاه در آستانه اشرفیه، در خانه‌ای ساده و صمیمی زندگی می‌کردند که بعدها به هدف حملات تروریستی تبدیل شد.
تحصیلات و مسیر علمی
سید محمدرضا صدیقی صابر تحصیلات خود را در رشته فیزیک و سپس مهندسی هستهای ادامه داد و به یکی از برجسته‌ترین متخصصان این حوزه در ایران تبدیل شد. او در دانشگاه‌های معتبر کشور تحصیل کرد و به دلیل علاقه به فناوری‌های پیشرفته، تمرکز خود را بر روی انفجارهای سمپاتیک و مهندسی مواد منفجره قرار داد. مقالات متعددی از او در نشریات علمی معتبر، از جمله نشریه مواد پر انرژی، منتشر شده است که نشاندهنده عمق دانش و تعهد او به پیشرفت علمی کشور بود.
صدیقی صابر به عنوان یکی از محققان کلیدی در برنامههای هستهای و دفاعی ایران شناخته می‌شد. برخی منابع بین‌المللی از او به عنوان متخصص در زمینه مواد شدیدالانفجار و موج شاک یاد کرده‌اند، تخصص‌هایی که نقش مهمی در توسعه فناوری‌های پیشرفته دفاعی دارند. او همچنین در پروژه‌های حساس مرتبط با صنایع هستهای فعالیت داشت و به همین دلیل، نامش در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در اردیبهشت ۱۴۰۴ قرار گرفت. این تحریم‌ها ادعا می‌کردند که او در توسعه قابلیت‌های غیرقانونی هستهای نقش داشته است، ادعایی که هیچ‌گاه از سوی منابع رسمی ایران تأیید نشد.
فعالیت‌های حرفه‌ای
دکتر صدیقی صابر در طول زندگی حرفه‌ای خود، در مراکز پژوهشی و علمی ایران فعالیت داشت و به عنوان یکی از چهره‌های کلیدی در توسعه فناوری‌های هستهای و دفاعی شناخته می‌شد. او در پروژه‌هایی مشارکت داشت که به تقویت زیرساخت‌های علمی و دفاعی کشور کمک کرد. تخصص او در انفجارهای سمپاتیک و مواد منفجره، او را به یکی از معدود کارشناسان این حوزه در ایران تبدیل کرده بود. این حوزه‌ها به دلیل کاربردشان در صنایع دفاعی و هستهای، از حساسیت بالایی برخوردار بودند و صدیقی صابر با تعهد و دقت، به پیشبرد این پروژه‌ها کمک کرد.
او همچنین در زمینه آموزش و تربیت نسل جدید دانشمندان نقش داشت و با همکاری در دانشگاه‌ها و مراکز علمی، به انتقال دانش خود به دانشجویان و پژوهشگران جوان پرداخت. صدیقی صابر به دور از هیاهوی سیاسی، زندگی خود را وقف علم و خدمت به کشور کرد و به همین دلیل، در میان همکاران و شاگردانش به عنوان فردی متواضع و متعهد شناخته می‌شد.
حملات تروریستی و شهادت
زندگی سید محمدرضا صدیقی صابر و خانواده‌اش در سال ۱۴۰۴ با دو حمله تروریستی هدفمند به شدت تحت تأثیر قرار گرفت. این حملات، که به رژیم صهیونیستی نسبت داده شده‌اند، بخشی از کارزاری برای هدف‌گیری دانشمندان ایرانی بود که در برنامههای هستهای و دفاعی کشور نقش داشتند.
حمله اول: شهادت حمیدرضا صدیقی صابر
در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، در جریان حمله موشکی رژیم صهیونیستی به منزل خانوادگی صدیقی صابر در تهران، حمیدرضا صدیقی صابر، پسر ۱۷ ساله او، به شهادت رسید. این حمله که با هدف ترور دکتر صدیقی صابر انجام شده بود، به نتیجه نرسید، اما ضربه‌ای سنگین به خانواده وارد کرد. پیکر حمیدرضا در آستانه اشرفیه تشییع شد و این واقعه، موجی از اندوه و خشم در میان مردم ایران ایجاد کرد.
زهرا صابر، همسر دکتر صدیقی، در مصاحبه‌ای پس از این حادثه اظهار داشت که خدا را شکر می‌کند که پسرش در زمان شهادت زجر نکشیده و او را به عنوان امانتی از سوی خدا می‌دانست که به صاحبش بازگردانده شد. این سخنان نشاندهنده عمق ایمان و صبر این خانواده در برابر مصیبت بود.
حمله دوم: شهادت دکتر صدیقی صابر و خانواده
پس از حمله اول، خانواده صدیقی صابر برای آرامش و دوری از فضای سنگین تهران، به خانه پدری زهرا صابر در آستانه اشرفیه نقل مکان کردند. این خانه سه‌طبقه، محل زندگی چند نسل از خانواده بود، از جمله پدربزرگ، مادربزرگ، فرزندان، و نوه‌ها. اما در سحرگاه ۳ تیر ۱۴۰۴، این خانه هدف حمله هوایی رژیم صهیونیستی قرار گرفت. در این حمله، که با استفاده از جنگنده و شلیک سه پرتابه انجام شد، خانه به طور کامل ویران شد و دکتر سید محمدرضا صدیقی صابر به همراه ۱۲ نفر از اعضای خانواده‌اش، از جمله همسرش زهرا، دخترش سیده فاطمه (دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان)، پسر ۷ ساله‌اش، و سایر بستگان به شهادت رسیدند. کوچک‌ترین شهید این حادثه، میلان، کودکی ۶ ساله بود.
این حمله، که به عنوان یکی از جنایت‌بارترین اقدامات علیه غیرنظامیان در ایران توصیف شد، موجی از واکنشهای داخلی و بین‌المللی را به دنبال داشت.
واکنش‌ها و مراسم تشییع
شهادت دکتر صدیقی صابر و خانواده‌اش، واکنشهای گسترده‌ای در ایران و جهان به دنبال داشت. در ۶ تیر ۱۴۰۴، مراسم تشییع باشکوهی برای پیکرهای مطهر این شهدا در رشت برگزار شد. مردم از سراسر گیلان و دیگر نقاط کشور در این مراسم شرکت کردند تا یاد این شهدا را گرامی بدارند.
برادر دکتر صدیقی صابر در این مراسم، خطاب به مقامات کشور خواستار بازنگری در سیاست‌های هستهای و خروج ایران از پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (NPT) شد، درخواستی که بازتاب گسترده‌ای در شبکههای اجتماعی یافت و نشاندهنده خشم عمومی از این جنایت بود.
مراسم بزرگداشت سیده فاطمه صدیقی صابر نیز در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برگزار شد، جایی که او به عنوان دانشجوی ترم دوم پزشکی مشغول به تحصیل بود. این مراسم با حضور گسترده دانشجویان و اساتید، به گرامیداشت یاد این شهیده اختصاص یافت.
میراث و تأثیر
شهادت دکتر سید محمدرضا صدیقی صابر و خانواده‌اش نه تنها ضربه‌ای به جامعه علمی ایران بود، بلکه به عنوان نمادی از مقاومت و فداکاری در برابر فشارهای خارجی در تاریخ ثبت شد. او به عنوان یک دانشمند متعهد، زندگی خود را وقف پیشرفت علمی و دفاعی کشور کرد و شهادتش، انگیزه‌ای برای نسل‌های آینده شد تا راه او را ادامه دهند.
نام صدیقی صابر در کنار دیگر شهدای هستهای ایران، مانند شهید سعید برجی، به عنوان نمادی از ایثار و تعهد به استقلال علمی کشور باقی خواهد ماند. داستان زندگی او، از تلاش‌های علمی تا فداکاری نهایی، الهام‌بخش بسیاری از جوانان ایرانی است که به دنبال خودکفایی و پیشرفت کشور هستند.
سایر شهدای هستهای معاصر
دکتر سید محمدرضا صدیقی صابر تنها یکی از دانشمندان هستهای بود که در جریان حملات هدفمند رژیم صهیونیستی در سال ۱۴۰۴ به شهادت رسید. در کنار او، نام دیگر شهدای هستهای نیز به عنوان نمادهای ایثار و تعهد به استقلال علمی کشور جاودانه شده است:
- شهید سعید برجی: متخصص مهندسی مواد و یکی از اعضای کلیدی سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (SPND)، که نقش مهمی در توسعه فناوری‌های مرتبط با مکانیزم‌های انفجاری هستهای داشت. او در حمله هوایی اسرائیل در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ به شهادت رسید. برجی به دلیل همکاری با شهید محسن فخری‌زاده و فعالیت در پروژه‌های محرمانه مانند پروژه آماد، به عنوان یکی از برجسته‌ترین دانشمندان هستهای ایران شناخته می‌شد.
- شهید محمد مهدی طهرانچی: فیزیکدان نظری و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، که در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ در جریان حملات هوایی اسرائیل به شهادت رسید. او در پروژه آماد نقش داشت و به عنوان یکی از متخصصان برجسته در زمینه فیزیک هستهای شناخته می‌شد.
- شهید فریدون عباسی دوانی: رئیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران و متخصص مهندسی هستهای، که در حمله ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ به شهادت رسید. او پیش‌تر در سال ۱۳۸۹ از یک سوءقصد جان سالم به در برده بود، اما در نهایت در حملات اخیر هدف قرار گرفت.
- شهید احمد رضا ذوالفقاری: استاد مهندسی هستهای دانشگاه شهید بهشتی، که در کنار دیگر دانشمندان در حملات ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ به شهادت رسید. او به دلیل تحقیقات در زمینه بتن سنگین و مقاومت مکانیکی در پروژه‌های هستهای شهرت داشت.
این شهدا، مانند صدیقی صابر، با فداکاری خود نشان دادند که مسیر پیشرفت علمی ایران در برابر تهدیدات خارجی متوقف نخواهد شد. داستان زندگی آنها، از تلاش‌های علمی تا فداکاری نهایی، الهام‌بخش جوانان ایرانی است که به دنبال خودکفایی و پیشرفت کشور هستند.
نتیجه‌گیری
دکتر سید محمدرضا صدیقی صابر، دانشمندی بود که زندگی‌اش را وقف خدمت به کشور و پیشرفت علم کرد. او با وجود تهدیدات خارجی، با شجاعت و تعهد به کار خود ادامه داد و در نهایت، به همراه خانواده‌اش در راه آرمان‌هایش به شهادت رسید. شهادت او و خانواده‌اش، یادآور هزینه سنگینی است که ایران برای حفظ استقلال و پیشرفت خود پرداخته است. یاد و خاطره این شهید والامقام و خانواده‌اش، برای همیشه در قلب ملت ایران زنده خواهد ماند.
سوالات متداول
صدیقی صابر چه کسی بود؟
دانشمند هستهای ایرانی، متخصص انفجارهای سمپاتیک و مواد منفجره، که در پیشرفت برنامههای علمی و دفاعی ایران نقش داشت.
دکتر صدیقی صابر چگونه به شهادت رسید؟
در ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، پسرش حمیدرضا در حمله موشکی به منزلشان در تهران شهید شد. در ۳ تیر ۱۴۰۴، او و ۱۲ نفر از خانواده‌اش در حمله هوایی به آستانه اشرفیه به شهادت رسیدند.
خانواده صدیقی صابر چه کسانی بودند؟
همسرش زهرا، پسرش حمیدرضا (۱۷ ساله)، دخترش سیده فاطمه (دانشجوی پزشکی)، و فرزند ۷ ساله‌اش، که همگی در حمله ۳ تیر ۱۴۰۴ شهید شدند.
مردم به شهادت او چه واکنشی نشان دادند؟
مراسم تشییع باشکوه در رشت و واکنشهای گسترده در شبکههای اجتماعی، نشاندهنده خشم و اندوه مردم بود.
